Á miðöldum virðist hafa verið algengt að skrifarar sæju einnig um lýsingar (skreytingar) í handritum. Hér verður fjallað um skrifara handritsins AM 226 fol. sem dæmi um slíkt.

Orðanefnd læknafélaganna var formlega stofnuð árið 1983 til þess að taka saman ensk-íslenska orðabók með læknisfræðilegum heitum. Orðtakan hafði reyndar hafist fjórum árum áður en eftir að málfræðingur hafði verið ráðinn til starfa árið 1984 hófst ferill sem leiddi til útgáfu safnsins á árunum 1985−1989, 14 litlum heftum með stafköflunum A til Z. Í heftunum var að finna um 35 þúsund heiti með smáu letri á 550 blaðsíðum.

Örnefnalýsingar eru til fyrir nær allar jarðir á Íslandi og eru nú að stórum hluta aðgengilegar á vefnum nafnið.is. Að baki hinu gríðarstóra safni liggja margs konar gögn: Handrit, örnefnalistar, rissaðir uppdrættir, bréf heimildarmanna til starfsmanna safnsins (áður Örnefnastofnunar) og fleira. Þessi gögn eru oft afar forvitnileg, ekki síst því þau gefa innsýn í það flókna ferli sem liggur að baki tilbúnum skrám og geta gefið til kynna margbrotnari viðhorf til viðfangsefnisins en síðan sjást í endanlegri gerð örnefnalýsingar.

Kenningasmiðir um endalok norrænnar byggðar á Grænlandi hafa lítið gert með frásögn arafróða (í merkingunni fróður maður sem þekkir sögu lands síns af frásögnum sér eldri manna, allt að tvö til þrjú hundruð ár aftur í tímann) af því hvernig fór fyrir síðustu norrænu mönnunum þar í landi.

Staða mannsins í heiminum er útfærð í athyglisverðri skýringarmynd í íslensku handriti frá um 1225–1250. Myndin sýnir hvernig himinn, jörð, náttúruöflin, maðurinn og eiginleikar hans tengjast saman í eina heild. Hana má finna á baksíðu sjötta blaðs í handritinu GKS 1812 4to. Textinn er á latínu þó að handritið sé íslenskt.

Ein af útgáfubókum ársins 2021 hefur titilinn Sprakkar. Þótt form orðsins sé kunnuglegt — það rímar t.d. við orðmyndir eins og krakkar, stakkar, þakkar og pakkar — gæti það komið mörgum málnotendum ókunnuglega fyrir sjónir enda hafa höfundur bókarinnar og útgefendur séð ástæðu til að útskýra að þetta sé fleirtala af gömlu íslensku orði, sprakki, sem merki ‘röskleikakona, kvenskörungur’. Fjölmargar íslenskar orðabækur staðfesta tilvist þess í málinu frá gamalli tíð og finna má allmörg dæmi um orðið í söfnum Orðabókar Háskólans.

Ævintýri eru oft til í mörgum mismunandi tilbrigðum líkt og Kristín Anna Hermannsdóttir skrifaði um í þjóðfræðipistlinum „Upprunaligast og fornligast“ sem birtist hér á vef Árnastofnunar í fyrra. Meðal þeirra sem varðveist hafa í fleiri en einu tilbrigði er Sagan af Hlina kóngssyni. Áður en ég kynntist því ævintýri var ég vön ævintýrum þar sem kvenhetjurnar voru iðnar, fallegar og hjartahreinar en karlhetjurnar voru hugrakkar, klókar, fyndnar og traustar.