Skip to main content
19. júní 2018
Melsteðs Edda SÁM 66

Konungsbók Eddukvæða frá um 1270 er elsta safn eddukvæða og frægust allra íslenskra bóka við hlið Eddu Snorra Sturlusonar (1178/9–1241). Kvæðin fjalla um heiðin goð og hetjur en þekking á kvæðunum liggur til grundvallar goða- og skáldskaparfræðinni í Snorra Eddu. Þessar tvær merkustu heimildir um forna norræna goðafræði og samgermanskar hetjusögur um Sigurð Fáfnisbana og Niflunga sameinast í handritinu SÁM 66 sem Jakob Sigurðsson (um 1727-1779) skrifaði á árunum 1765 og 1766. Nafn skrifarans er fólgið í rammvillingsletri sem Jónas Kristjánsson réð.

19. júní 2018
Reykjarfjarðarbók Sturlungu

Dálkr var bróðir Þorgils Hafliðasonar. Hann var faðir Bersa, föður Dálks, föður Halldórs prests í Saurbæ, föður Þorsteins, er átti Ingigerði Filippuss dóttur, Sæmundar sonar. Þeira dóttir var Guðrún, er Benedikt átti fyrr, en síðar herra Kolbeinn Auðkýlingr. Hallbera abbadís var önnur dóttir Þorsteins bónda ok Ingigerðar.

19. júní 2018
Postulinn Páll á íslensku bókfelli

AM 84 8vo er eitt þeirra handrita sem sýnd voru fyrr í vetur í Schirn Kunsthalle í Frankfurt í tengslum við heiðursþátttöku Íslands á bókamessunni þar í borg. Þetta er skinnbók í átta blaða broti, 13 x 9,5 sm að stærð, talin skrifuð um 1550. Í bókinni eru 55 blöð sem raðað er í 7 kver sem saumuð eru með skinnþvengjum inn í þykka skinnkápu.  Leturflötur hverrar blaðsíðu er 10 x 6,7 sm og línufjöldi á síðu 20.

19. júní 2018
Jónsbókarhandrit frá 14. öld

Flestar varðveittar skinnbækur frá miðöldum geyma lög, fyrst og fremst Jónsbók frá 1281 og kristinrétt Árna biskups Þorlákssonar frá 1275, auk réttarbóta konungs og kirkjuskipana. Til eru hátt á annað hundrað lögbóka og lögbókarbrota frá miðöldum, nærri fjórðungur allra íslenskra handrita og handritsbrota á skinni sem til eru. Þegar Árni Magnússon var rétt rúmlega tvítugur eignaðist hann þrjár veglegar lögbækur frá 14. öld hjá vinum og vandmönnum í Dalasýslu. Þær urðu kveikjan að handritasöfnun hans.

19. júní 2018
Njálubrot frá byrjun 14. aldar – AM 162 B fol. δ

Undir safnmarkinu AM 162 B fol. eru geymd brot úr alls tíu skinnbókum með texta úr Brennu-Njáls sögu, átta frá 14. öld (β, γ, δ, ε2, ζ, η, ϑ, κ), en þrjú frá 15. öld (α, ε1, ι). 14. aldar brotin eru til rannsóknar um þessar mundir í verkefninu Breytileiki Njáls sögu sem unnið er með styrk frá Rannsóknarmiðstöð Íslands (Rannís). Verkefnið snýst um að rannsaka tilbrigði í máli, texta og handritageymd Njáls sögu eins og þau birtast í þeim rúmlega 60 handritum sem varðveita söguna og eru skrifuð á 14.

19. júní 2018
Veróníkubæn og Kristur á tignarstól

Á ársfundi SÁ í vor (2011) afhenti þjóðminjavörður stofnuninni til varðveislu 58 handritsbrot á skinni sem eru í eigu Þjóðminjasafns Íslands. Þessi handrit verða framvegis í vörslu Árnastofnunar en halda safnmörkum sínum (Þjms). Sum þessara brota eru mjög gömul svo sem skinnblaðið nr. 241 sem Jón Borgfirðingur færði Þjóðminjasafninu að gjöf árið 1865. Á því er merkileg latnesk bæn sem skrifuð hefur verið á blaðið nálægt 1300. Þetta er svonefnd Veróníkubæn sem eignuð var Innocentiusi III páfa (1198-1216).