Skip to main content

Árnastofnun

Pistlar
1. júlí 2003
jeppi

Notkun og merking

Í Íslenskri orðabók (2002) eru gefnar upp tvær merkingar nafnorðsins jeppi og er sú fyrri skýrð svo:

sterkbyggður bíll með hátt undir öxlum, með drifi á öllum hjólum og millikassa til að breyta drifstyrknum, upphaflega gerður til aksturs á vegleysum eða vondum vegum 
1. júlí 2002
friðgin

Í fornu máli hafði orðið fjölskylda aðra merkingu en tíðust er nú. Þá hafði orðið hyski nánast merkinguna ‘fjölskylda, heimilisfólk’ og það var alls ekki neikvæðrar merkingar áður fyrr. Eitt er það orð annað í fornu máli sem hefur merkinguna ‘foreldrar og börn’. Þetta er orðið friðgin. Það er reyndar afar sjaldgæft, kemur einungis tvisvar fyrir, einu sinni í óbundnu máli og öðru sinni í bundnu.

1. júlí 2002
leikfang

Í nútímamáli hefur orðið leikfang skýra og einræða merkingu: „hlutur ætlaður (börnum) til að leika sér að“, stendur í Íslenskri orðabók (2002). 

Þegar málheimildir fyrri alda eru teknar til vitnisburðar koma í ljós fleiri merkingarafbrigði. Af notkunardæmum í ritmálssafni Orðabókar Háskólans má ráða að upphafleg merking orðsins er ‘viðureign, fangbrögð, glíma’, jafnvel ‘leikur eða skemmtun’.