Search
aðdragandi og kjölfar
Ólík orð í sams konar hlutverki Vísun til tíma og tímaafstöðu er ríkur þáttur í notkun og merkingu margra orða auk þess að vera samgróin málkerfinu sem slíku í beygingarmyndum sagna. Forsetningar og samsetningar gegna einnig mikilvægu málkerfislegu hlutverki að þessu leyti.
NánarRiddarasögur frá Vestfjörðum – AM 593 4to
Handritið AM 593 4to er sagnahandrit frá síðari hluta 15. aldar, nú í tveimur hlutum sem merktir eru a og b. Samtals telja bækurnar núna 138 blöð en þegar handritið var heilt hafa blöðin verið fleiri, ef til vill um 172 blöð. Ein hönd er á handritinu en ekki er vitað hvað skrifarinn hét.
Nánarforeldrar − foreldri
Orðið foreldrar, sem að formi er karlkynsorð í fleirtölu, merkir sem kunnugt er 'faðir og móðir' en hvorugkynsorðið foreldri er nú einkum notað þegar tala þarf um annaðhvort móður eða föður án þess að tiltaka hvort er; merkingin er með öðrum orðum 'móðir eða faðir'.
Nánarpáskavika - dymbilvika
Vikan sem byrjar með pálmasunnudegi og lýkur laugardaginn fyrir páska er oft nefnd páskavika. Svo hefur þó ekki alltaf verið og hefur menn stundum greint á um merkingu orðsins. Í fornu máli eru mörg dæmi um orðið og af samhengi má sjá að páskavika byrjar með páskadegi.
NánarFornbréf frá Stóru Papey - Óblíð orð á Stóru Papey árið 1299
Á sumarþingi á Tingwall árið 1299 rituðu lögþingsmenn á Hjaltlandi bréf (nú AM dipl. norv. fasc. C3 a) sem fjallar um deilur varðandi jarðamat á eynni Stóru Papey, nú Papa Stour. Þetta er elsta varðveitta bréf frá Hjaltlandi, svo kunnugt sé.
NánarKvæðabók úr Vigur – AM 148 8vo
Þann 25. júní síðastliðinn var opnuð í Vigur í Ísafjarðardjúpi sjötta sýningin í verkefninu Handritin alla leið heim. Í fjósinu í Vigur má því í sumar sjá vandaða eftirgerð Hersteins Brynjólfssonar af merku handriti sem til varð í eynni og er kennt við hana: Kvæðabók úr Vigur.
NánarBrot úr tvísöngsbók frá um 1500 (AM 687 b 4to)
Tvísöngur er iðulega talinn með merkari tónlistarhefðum Íslendinga fyrr á öldum. Þó hefur fátt varðveist af slíkum lögum í handritum frá því fyrir siðaskipti. Handritsbrotið AM 687 b 4to er með merkustu heimildum um slíkan söng þótt það sé smátt í sniðum, ekki nema tvö samföst blöð eða eitt tvinn í smáu broti, 16.8x11.4cm.
NánarJónsbókarhandrit frá 14. öld
Flestar varðveittar skinnbækur frá miðöldum geyma lög, fyrst og fremst Jónsbók frá 1281 og kristinrétt Árna biskups Þorlákssonar frá 1275, auk réttarbóta konungs og kirkjuskipana. Til eru hátt á annað hundrað lögbóka og lögbókarbrota frá miðöldum, nærri fjórðungur allra íslenskra handrita og handritsbrota á skinni sem til eru.
Nánar