Hér má heyra Alex Mána Hrannarsson lesa söguna.

ÁLFAKÓNGURINN Í SELEY

Það var eitt sumar sem oftar, að menn lágu til vers í Seley á Reyðarfirði. Þá bar það til, þegar menn fluttu skreiðina í land, að mikið varð eftir af skreið Hólmaprestsins í verskálanum. Gekk þá í ótíð, svo að skreiðinni varð ekki náð fyrr en um haustið, því þá kom gott sjóveður. Var þá farið að sækja hana; fóru menn svo að bera úr skálanum ofan til skips. Kváðu þá skipverjar gaman að ganga á utanverða eyjuna og vita, ef nokkuð hefði borið þar að landi. Bauðst þá einn til að fara, á meðan hinir bæru ofan skreiðina. Hann fór svo, en hinir bera til skips.

En allt í einu ýfist sjórinn svo, að þeir fá naumast komið skreiðinni á skipið. Fóru allir út á skip og bíða eftir manninum, og þegar hann kom, var orðið ófært að ná honum á skip fyrir brimi; kölluðu þeir þá til hans og sögðu, að hann yrði að bíða og skyldu þeir sækja hann daginn eftir, ef fært yrði. Sáu þeir fyrir bestu að forða lífi sínu og héldu til lands, en hann stóð eftir bjargarlaus.

Gekk þá í mollu-drífu. Gengur þá maðurinn í ráðleysu heim í skálann og var þar, þar til kvöld var komið. Fer hann þá að örvinglast og hugsar, að sér sé nær að taka af sér lífið en svelta þar í hel, og hljóp út úr skálanum. Sér hann þá glaða stjörnu; þá hugsar hann, að þetta muni ei vera himinstjarna í kafþykku veðrinu, og virðist honum, þegar hann fer að gæta sín, það vera líkast ljósi í glugga. Hleypur hann þá litla stund, þar til hann er kominn undir hús, sem voru svo skrautleg, að þau líktust kóngshöll.

Heyrir hann þá, að sagt er inni: "Já, stúlkur, ekki nema aumingja maðurinn, sem varð eftir á eyjunni í dag, er kominn hér undir húsin; farið og sækið hann, því ég vil ekki, að hann deyi fyrir dyrum mínum."

Að vörmu spori kemur til hans stúlka, leiðir hann inn og segir, að hann skuli kasta af sér sjóklæðunum. Hann gjörir svo. Síðan leiðir hún hann upp afar háan stiga og inn í fagurt herbergi, allt sett gulli og gimsteinum. Þar sá hann konur margar, og bar ein langt af hinum. Hann kvaddi þær kurteislega, en þær taka vel kveðju hans.

Þá stendur hin fagra mey upp og leiðir hann inn í lítið, en fagurt herbergi og setti þar fyrir hann vín og vistir og gekk síðan burt. Ei er getið um, hvar honum var vísað til rúms um kvöldið. Leið svo af nóttin, en um morguninn kemur hún til hans, og kvaðst hún ei mega vera þar hjá honum til skemmtunar, en fær honum allt, er honum mátti skemmtun í vera. Leið svo veturinn til jóla.

Á jólanóttina kemur hin fagra mær til hans og segir við hann, að ef honum finnist, að hún hafi gjört honum nokkuð gott, þá skuli hann veita sér eina bæn, sem hann megi ekki neita sér um, en hún sé sú, að á morgun yrði haldinn dans og þá léti faðir sinn kalla sig út til að horfa á leikinn. Skyldi hann þá ekki hafa neina forvitni né horfa út, því hann gæti fengið sér nóg til skemmtunar inni.

Hann lofar henni, að hann skuli um ekkert forvitnast. Jóladagsmorguninn kemur hún til hans með vín og vistir og allt, er til skemmtunar mátti vera, kveður hann og gengur burt; en að lítilli stundu liðinni heyrði hann söng og hljóðfæraslátt. Hann hugsar með sér, hvaða ógnar gleði þetta muni vera og það muni sér óhætt að líta snöggvast út, því það þurfi enginn að sjá. Fer hann þá að klifrast, svo hann sæi dansinn. Lítur hann þá út og sér mikinn mannaflokk, sem er að dansa og leika á alls konar hljóðfæri. En í miðri mannþyrpingunni sér hann sitja konunglegan mann með kórónu á höfði sér og sinn kvenmann til hvorrar handar honum. Virðist honum, að það muni vera drottning kóngs og dóttir; hana þekkti hann.

Þorir hann nú ekki lengur að horfa út og fer frá glugganum. Gekk dansinn til kvölds. En þegar hún kom inn til hans um kvöldið, var hún þegjandaleg fremur venju, en segir við hann, að illa hafi hann efnt það, sem hann lofaði sér, að horfa ekki út, en svo muni hún hafa getað til séð, að faðir sinn hafi ekki séð það í þetta sinn. Líður svo fram að nýári, að ekkert bar til tíðinda.

Á nýársnótt kom hún til hans og segir við hann, að á morgun fari hún með föður sínum að horfa á dansinn og skuli hann þá reynast sér trúrri en um jólin með að hafa enga forvitni. Lofar hann því til halds og trausts, að hann skuli nú ekki horfa út. Ber hún þá til hans mat og vín og margs konar skemmtun og fór síðan burt.

En er morgnaði, heyrði hann enn meiri glaum og gleði úti en um jólin. Segir hann þá við sjálfan sig, að ekki skuli hann nú horfa út, því það sé hið sama og um jólin, og líður svo langt fram á dag, að hann situr kyrr. Fer þá forvitnin að kvelja hann að vita ekki um þá miklu gleði, og lítur hann út og sér, að dansinn er miklu skemmtilegri en hið fyrra sinn, því margir glæsilegir riddarar leika fyrir kóngi og drottningu. Kippir hann sér þá frá glugganum, en það sá hann, að enginn leit upp í gluggann til hans, og leið svo til kvölds.

En er hún kom inn um kvöldið, var hún mjög stygg og átaldi hann fyrir það, að hann hefði svikið sig. Þó spillti þetta ekkert milli þeirra, því hún var honum jafngóð eftir sem áður: Líður svo veturinn til páska.

Á laugardaginn fyrir páska kemur hún til hans og lætur vel að honum og biður hann nú að vera ekki forvitinn á morgun, þó honum finnist mikið um gleðina, því ef faðir sinn verði þess var, að hún hafi þar karlmann hjá sér, þá liggi líf sitt við. Á páskadagsmorguninn kemur hún til hans og færði honum allt, er hann hefði getað kosið, kveður hann og gengur burt.

Kemur þá upp glaumur sem fyrr. Líður svo fram eftir deginum; fer honum þá að leiðast einveran, og gengur hann burt úr herbergi sínu og í næsta herbergi, því hann hélt, að hún mundi ei verða vör við, þó hann liti þar út. Lítur hann þá snöggvast út og sér hið sama og um nýárið. Því næst fór hann inn í herbergi sitt, þar til hún kom inn um kvöldið.

Var hún þá stygg við hann og segir, að hann hafi svikið sig í dag sem fyrri, en ekki viti hún, hvort faðir sinn hafi orðið nokkuð áskynja um hann, en styggari hafi hann verið við sig en vant hafi verið, - "og ekki ætlaði ég," segir hún, "að þú mundir reynast mér eins illa og þú hefur gjört, og mun svo fleira á eftir fara fyrir þér." Leið svo fram til sumarmála.

Á vetrardagskvöldið síðasta kom hún til hans og segir við hann, að það sé sumardagurinn fyrsti á morgun og þá komi menn úr landi að sækja hann og skuli hann fara snemma til skálans; en einnar bónar ætli hún að biðja hann, ef honum þyki nokkuð til koma, að hún hafi haldið í honum lífinu í vetur, en það sé að gangast við barninu, sem hún gangi með eftir hann, því það standi á lífi sínu, ef hún geti ekki feðrað það, þá láti faðir sinn drepa sig. En ef hún gæti feðrað barnið, þá mundi hann ekki drepa sig, og hún beiðist ekki annars af honum, ef hann reynist sér trúr í þessu.

Hann lofar henni því og segir, að sér skuli aldrei verða það að gangast ekki við því, því að sér sé það útlátalaust, þegar hann þurfi ekki að hafa meira fyrir því. Kveður hann hana þá og þakkar henni fyrir allar velgjörðir við sig um veturinn og býr sig árdegis á stað morguninn eftir, og er hann er ei langt kominn, fer hann að líta aftur til hallarinnar, og sér hann þá ekki annað en urðir og steina suður á eyjunni; fer hann þá til skálans.

Veður var blítt og sjóveður gott, og er ei langt liðið á daginn, er hann sér skip koma frá landi. En þegar skipverjar komu að eyjunni, gengur hann á móti þeim. En þegar þeir sjá hann, verða þeir hræddir, því hann var mjög feitur og digur, og héldu þeir, að hann væri afturgenginn, því þeir gjörðu ráð fyrir, að hann hefði eflaust dáið um veturinn, og þorði enginn að tala til hans auk heldur að koma á land til hans.

Þó varð það um síðir, að formaðurinn fór á land og spyr, hvort hann sé lifandi maður eða afturganga eða sá hinn sami, sem hafi orðið eftir í eyjunni um haustið. Hann kvaðst vera sami maður og í haust, þegar þeir hefðu skilið sig eftir. Hinn sagðist ekki skilja í því, hvernig hann hefði lifað þar svo lengi matarlaus. Eyjarmaðurinn sagði, að þönglarnir í Seley mundu ekki vera kostverri en vatnsgrauturinn á Hólmum.

Ekki vildi hann segja þeim neitt meira; fór hann þá á skip til þeirra, og reru þeir svo inn að Hólmum. Flesta furðaði á því að sjá hann lifandi aftur kominn, og var hann spurður að því á marga vegu, hvernig hann hefði lifað um veturinn, en enginn fékk meira hjá honum en þeir úti í eyjunni.

Að áliðnu sumri var það einn sunnudag, að veður var gott og margt fólk kom til kirkju, og ætlaði vinnumaðurinn að vera í kirkju um daginn. En þegar presturinn er kominn í kirkjuna og svo allur söfnuðurinn, vita menn ei fyrri til en barnsvagga er komin inn að altarinu, og var gullsaumaður hökull breiddur yfir barnið, en enginn sást maðurinn, nema menn sáu, að fögur kvenmannshönd var á vöggustokknum; allir urðu hissa, og horfir hver á annan, en prestur tekur til máls og segir, að barn þetta vilji fá skírn og sé sjálfsagt einhver í kirkjunni við það riðinn, og ýtir því helst að vinnumanni sínum og segist halda, að hann hafi skilið þetta eftir í Seley í vor; en vinnumaðurinn afsalaði sér því. Prestur kvaðst þá vilja skíra það undir hans nafn, en vinnumaður þverneitaði og sagðist ekkert vilja hafa með það. En prestur sagði, að hann hefði ekki lifað í eyjunni, nema hann hefði notið mannahjálpar; en vinnumaður kvaðst aldrei við barninu gangast og bannaði presti að skíra það undir sínu nafni.

Var þá vöggunni kippt burt, og hvarf hún samstundis, og í því kom upp grátur mikill, og heyrðu menn hann fara út úr kirkjunni. Fór þá prestur út á eftir og menn með honum. Heyrðu menn þá grátinn og ekkann líða ofan til sjávar, en á kirkjugarðinum lá hökullinn, og var hann brúkaður á Hólmum lengi eftir það.

Alla undraði þetta, en þó féll prestinum mest um atburð þenna. En seinna kom fásinna á vinnumanninn. Prestur spurði hann, hvað til þess kæmi, en hann sagði þá upp alla söguna og það hefði verið kóngur og dóttir hans, er hann dvaldi hjá um veturinn, og iðraði sig þess alla daga, að hann hefði ekki gengist við barninu. Eftir þetta varð vinnumaður aldrei samur alla ævi, og lýkur hér svo sögunni af huldufólkskónginum í Seleynni.