Jón G. Friðjónsson, prófessor emerítus við Háskóla Íslands, tók við Verðlaunum Jónasar Hallgrímssonar úr hendi Lilju D. Alfreðsdóttur, mennta- og menningarmálaráðherra, á degi íslenskrar tungu 16. nóvember 2019. Við sama tækifæri veitti ráðherra Reykjavíkurdætrum sérstaka viðurkenningu fyrir að vera rödd tímans með listsköpun sinni.

Í rökstuðningi ráðgjafanefndar ráðherra segir um störf Jóns G. Friðjónssonar í þágu íslenskrar tungu:

„Prófessor Jón G. Friðjónsson er málvísindamaður og rannsakandi íslenskrar tungu af ástríðu og hugsjón. Prófessor Jón hefur kennt málvísindi og íslenska málfræði í Háskóla Íslands og samið kennsluefni um áratuga skeið, svo segja má að allflestir íslenskufræðingar og aðrir sem láta sig íslenska tungu einhverju varða þekki verk hans og hafi notið leiðsagnar hans á einn eða annan hátt.

Auk kennslu íslensku fyrir Íslendinga hefur Jón einnig verið meðal brautryðjenda í kennslu íslensku sem annars máls við Háskóla Íslands.

Hin miklu rit Jóns um íslenska orðfræði, Mergur málsins. Íslensk orðatiltæki, uppruni, saga og notkun sem fyrst kom út 1993 og síðan aukin og endurbætt 2006, Rætur málsins sem út kom 1997 og Orð að sönnu. Íslenskir málshættir og orðskviðir sem út kom 2014, auk fjölda greina um málvísindaleg efni bera vitni um óbilandi áhuga hans og þekkingu á efninu. Í ritum þessum er fjallað um orðtök, orðasambönd, orðatiltæki, málshætti og orðskviði í íslensku máli allt frá fyrstu tíð til nútímamáls. Nú þegar við liggur að hætta steðji að þessu undarlega gamla tungumáli sem fáir tala og fram undir þetta hefur breyst tiltölulega hægt, eru þessi verk Jóns ómetanlegur sjóður fyrir þjóðina að ganga í, til að viðhalda og varðveita íslenskt tungumál og hugsun.“

Málfarspistlar Jóns G. Friðjónssonar eru birtir í Málfarsbanka Stofnunar Árna Magnússonar í íslenskum fræðum. Hér eru nánari upplýsingar um pistlana.

Ráðgjafanefnd gerði svohljóðandi grein fyrir vali á Reykjavíkurdætrum til að fá sérstaka viðurkenningu á degi íslenskrar tungu:

„Reykjavíkurdætur komu af miklum krafti fram á sjónarsviðið fyrir um sex árum og skoruðu feðraveldið í heimi íslenskrar rapptónlistar á hólm. Þær fjölluðu strax frá byrjun um reynsluheim ungra kvenna á íslensku nútímamáli sem þær beita á skapandi og oft og tíðum ögrandi hátt. Þær urðu fyrirmyndir annarra ungra kvenna sem síðan hafa stigið á stokk og orðið áberandi í tónlistarlífinu; Reykjavíkurdætur hafa verið valdeflandi fyrirmyndir sem hafa sýnt að hægt er að fella margbrotinn reynsluheim ungra Íslendinga í orð.   

Frá upphafi hafa um tíu ungar konur starfað í Reykjavíkurdætrum á hverjum tíma. Þær hafa ólíkar raddir, rappa hver með sínum hætti, en leika sér saman með tungumálið með athyglisverðum og kraftmiklum hætti. Meðlimir Reykjavíkurdætra hafa einnig komið við sögu í öðrum hljómsveitum auk þess að hasla sér völl á öðrum sviðum, svo sem í fjölmiðlum og leikhúsi. 

Í inngangi að fyrsta árgangi að Fjölni, sem þótti ögrandi á sínum tíma, skrifuðu aðstandendur tímaritsins að það hljóti að vera löngun hvers og eins sem kallast vill Íslendingur að brjóta skarð í stíflurnar og veita fram lífsstraumi þjóðarinnar, í orði eða verki, eftir sínum kröftum og kringumstæðum. Reykjavíkurdætur hljóta þessa viðurkenningu fyrir að vera rödd tímans, allra fjallkvenna landsins, sem Linda Vilhjálmsdóttir orti um, fullvalda og sjálfstæðra.“

Ráðgjafanefnd mennta- og menningarmálaráðherra í ár var skipuð Ingunni Ásdísardóttur sjálfstætt starfandi fræðimanni, Einari Fali Ingólfssyni blaðamanni og ljósmyndara og Hauki Ingvarssyni rithöfundi og doktorsnema.